Scholen-programma
‘een bunker in je tuin, wat doe jij ermee?’
Deze vraag stelde we aan zo’n 150 leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs uit het Westland en rotterdam. Voor het antwoord gingen de leerlingen op ‘bunkerexpeditie’ in onze stellingen.
op bunkerexpeditie
Tijdens de bunkerexpeditie werden de leerlingen in de stellingen door middel van foto- en tekenopdrachten uitgedaagd om anders naar bunkers en hun eigen leefomgeving te kijken. Vervolgens werd er tussen de stellingen gevaren over de oude tankgracht in een oude ‘Westlander’. Eenmaal terug in de klas begon onder leiding van De Ontwerpjuf Kimberley Schuurbiers de ontwerpwedstrijd onder het motto: ‘Een bunker in je tuin, wat doe jij ermee?’.
Uit de inzendingen zijn door Stichting Stelling 33 tien ontwerpen genomineerd voor een publieks- en vakjuryprijs. Op 31 mei 2023 zijn deze ontwerpen door wethouder van cultuur Barend Rombout onthuld in het gemeentehuis in Naaldwijk. Ook zijn de genomineerden te zien tijdens open stelling in stelling 46. Bezoekers konden op beide locaties tot 21 juni stemmen op hun favoriete ontwerp voor de publieksprijs.
winnaars
Op 3 juli 2023 zijn de winnaars van de publieks- en vakjuryprijs bekend gemaakt in het gemeentehuis in Naaldwijk. De publieksprijs werd uitgereikt door de Westlandse wethouder van onderwijs Anko Goudswaard. Namens de jury reikte kunstenaar Onno Dirker vakjuryprijs uit.
Scroll naar beneden voor een overzicht van alle winnaars en ook genomineerden.
Vakjuryprijs
De vakjury kwam (unaniem) tot haar besluit na een vaartocht over de tankgracht, een bezoek aan de bunkers en veel gespreksstof. Ieder jurylid oordeelde vanuit zijn / haar eigen specialisme. Hierdoor ontstonden inspirerende gesprekken over de betekenis en mogelijkheden van (omstreden) bunkers in de openbare ruimte.
De vakjury bestond uit:
- Saskia Naafs, stadssocioloog en adviseur Rijksbouwmeester
- Pieter van Traa, restauratiearchitect
- Onno Dirker, kunstenaar
- Dominic Tegelbeckers, architect en stedenbouwkundig ontwerper
De keuze van de vakjury viel uiteindelijk op het ontwerp ‘Bunkerboerderij de Uitkijk’ van Dewi, Diago, Jurre, Kim en Wes van Lentiz Dalton uit Naaldwijk.
de JURY over ‘Bunkerboerderij de uitkijk’
Wat de Jury aanspreekt in het voorstel van de ‘Bunkerboerderij De Uitkijk’ is de verbinding die in het plan wordt gemaakt met de omgeving, fysiek als uitkijk en sociaal in het gemeenschappelijke gebruik van deze plek voor de buurt.
De keuze van de locatie is daarbij ideaal, Stelling 46 ligt in een nieuwe woonwijk.
Als ‘Bunkerboerderij De Uitkijk’ voor publiek wordt opengesteld, kan het een belangrijke toevoeging zijn voor de ontwikkeling van een nieuwe buurt Een oude bunker in het Westland krijgt met dit hergebruik een nieuwe en zeer nuttige rol als ontmoetingsplek voor de mensen.
Er is door Dewi, Diago, Jurre, Kim en Wes goed nagedacht voor wie ze het ontwerp hebben gemaakt, wie zijn de doelgroepen. Ze schrijven: ’Bij deze boerderij kunnen de kinderen spelen en de ouders genieten van de bunkers’.
De mogelijkheid bestaat om in de uitvoering van het idee het beheer van de boerderij en de verzorging van de dieren vanuit de buurt te organiseren. Dit is kansrijk maar er ligt nog wel een belangrijke taak om dit op te zetten.
De schapen die nu bij stelling 46 lopen, laten zien dat het beeld aantrekkelijk is.
Een suggestie van de jury is dat de bunkerboerderij een rol kan gaan spelen in circulariteit: bijvoorbeeld door het ophalen van groentenafval voor de dieren en het leveren van mest terug naar de tuinen in de wijk.
De inrichting van een speeltuin en de onderkomens van de dieren vragen nog aandacht in een verdere fase van het ontwerp. De toevoeging van een uitkijktoren met glijbaan kan in eerste instantie een constructie van tijdelijke aard zijn.
Een voordeel is dat er weinig ingrepen aan de bunker zelf worden gedaan.
Conclusie:
De jury ziet in dit voorstel een kans om voor de plek een waardevolle verbinding met de nieuwe woonwijk te maken en is enthousiast over de mogelijkheden die het plan biedt.
publieksprijs
Wethouder Anko Goudswaard feliciteerde de groep van Fatima, Leonsya, Aya, Alicia en Melissa van basisschool CBS Mozaïek uit Rotterdam. Zij wonnen met hun ontwerp ‘West-Bad’ maar liefst 132 van de in totaal 297 uitgebrachte stemmen.
De leerlingen van de basisschool werden anders dan de leerlingen van het voortgezet onderwijs uitgedaagd om hun ontwerpen 3D te maken van klei. Dit resulteerde in een “zwempek voor kinderen en volwassen, inclusief gratis floatie voor kinderen onder 6 jaar”.
Eervolle vermelding door de vakjury
Het beeld van een schone wellness in combinatie met de grauwe ruwheid van een bunker geeft een bijzonder contrast. Hard-zacht. Het is een aantrekkelijk beeld. Het voorstel van het ontwerpteam ‘de Sunshines’ om bij de bunker behalve een spa ook een rooftopbar, een speeltuin en zwemvijver te maken, geeft de plek een multifunctioneel gebruik. Het idee is ontstaan vanuit de behoefte om een rustplek te creëren, een heerlijke plek om te kunnen ontsnappen aan de drukte van de dag. Ook dat is een opvallend contrast.
De jury wil dit voorstel daarom graag belonen met een eervolle vermelding.
Alle genomineerden en winnaars zijn te terug te vinden in het onderstaand juryrapport.
WESTLANDERS ALS INSPIRATIE
De leerlingen verplaatste zich tijdens de expeditie in Westlander Adri Backer. Adri was tijdens de Tweede Wereldoorlog zelf 7 jaar oud toen hij twee Duitse soldaten piketpaaltjes zag slaan in de tomatenkas van zijn vader: hier moest een grote munitiebunker voor Stelling 46 komen.
Pas in de jaren ’60 keerde Adri terug naar de grond van zijn vader. Hij wilde er ook gaan wonen, maar een bouwvergunning bleef uit door de aanwezigheid van de bunkers. “Toen ik het idee opperde om dan maar bovenop een bunker te gaan wonen, hadden we de vergunning in een week binnen”. Zo werd een manschappenbunker met 3 meter dikke muren de fundering voor een nieuw huis. In de bunker werden aardappels en winterpeen opgeslagen.
De expositie ‘Een bunker in je tuin, wat doe jij ermee?’ is nog te zien tot 1 augustus in het gemeentehuis in Naaldwijk of tijdens ‘open stelling‘ in Stelling 46.
Het programma is onderdeel van het project ‘Breekbaar Landschap‘ en wordt (financieel) mogelijk gemaakt door de Provincie Zuid-Holland, de Gemeente Westland, het Historisch Archief Westland en Westland Cultuurweb in het kader van 75 jaar vrijheid.
