Home Stellingen Stelling 34

Groene Loopgraven

STELLING 34 LIGT LANGS HET OORSPRONKELIJKE TRACE VAN DE INMIDDELS GROTENDEELS GEDEMPTE TANKGRACHT. DE STELLING IS VANWEGE ZIJN LIGGING ONDERAAN DE DRUK BEREDEN MAASDIJK MISSCHIEN WEL DE MEEST BEKENDE STELLING VAN DE VESTING HOEK VAN HOLLAND.

Tijdens de Nationale Bunkerdag in 2016 heeft Stichting Stelling 33 in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland de stelling voor één dag toegankelijk gemaakt door de oorspronkelijke loopgraven terug te maaien in het landschap als wandelpaden. Zodoende vormden deze ‘Groene Loopgraven’ een route langs de bunkers. Vervolgens verbond een pendeldienst over de oude tankgracht Stelling 34 aan Stelling 33 bij de Oranjesluis.

In 2020 heeft Stichting Stelling 33 met het project ‘Breekbaar Landschap‘ de stelling ‘geadopteerd‘ en houden onze vrijwilligers de ‘Groene Loopgraven’ nu bij met een elektrische grasmaaier. Door de seizoenen en het ecologisch maaibeleid van het Hoogheemraadschap hebben de groene loopgraven een steeds wisselend karakter. Zodoende springt de stelling op bijzondere wijze in het oog vanaf de Maasdijk en vanuit de lucht.

De Groene Loopgraven in mei 2022 (foto: Arthur van Beveren)

LUCHTFOTOGRAFIE

Tijdens de oorlog maakten geallieerde verkenningsvliegtuigen met automatische camera’s honderdduizenden luchtfoto’s van de Atlantikwall. Met stereoscopen herkenden specialisten in de kleinste details bunkers, geschutsopstellingen, loopgraven of radarmasten. Ze vergeleken luchtfoto’s van verschillende perioden waar veranderingen als zandverplaatsingen en uitgesleten voetpaadjes nieuw aangelegde stellingen verraadden.

Vanwege de geallieerde luchtverkenningen werd bij de Duitse militairen op de grond voortdurend gehamerd op het belang van goede camouflage. Als de loopgraven niet met netten waren overspannen was herkenning vanuit de lucht immers onvermijdelijk. Dankzij de gebrekkige inspanning van de soldaten in Stelling 34 weten we nu precies hoe de verschillende verdedigingswerken met elkaar waren verbonden. Hierdoor is het mogelijk geworden de stelling toegankelijk en beleefbaar te maken met wandelpaden door een wild graslandschap, gemaaid in het patroon van de oorspronkelijke loopgraven. Zo loop je in het voetspoor van de Duitse soldaten langs de nog bestaande vijf bouwwerken, nu echter in ‘groene loopgraven’ boven de grond. 

Stelling 34 is tussen mei – juli uitsluitend toegankelijk tijdens de Bunkerdag en ‘Open Stelling’. Op deze dagen vaart vanaf Stelling 46 een pendeldienst over de oude tankgracht. Ook is het mogelijk voor basisscholen om de stelling te bezoeken middels ons scholenprogramma

Wil je iets willen betekenen voor Stelling 34 als vrijwilliger? Dan kun je de stelling adopteren.

Stelling 34 maakt onderdeel uit van het project ‘breekbaar landschap‘. Met dit project wil Stichting Stelling 33 met ruimtelijke ingrepen in stellingen de herkenbaarheid van het verhaal in het landschap te vergroten. Zo houden we de geschiedenis levend en bieden kwaliteit en beleefbaarheid aan wat we eerst vergaten of sloopten.

Dit project mede mogelijk wordt gemaakt door de Provincie Zuid Holland, Gemeente Westland en het Hoogheemraadschap van Delfland.