Betonnen heuvels

Het gebied Dijckerwaal bij Stelling 46 is flink in ontwikkeling. Er worden 1200 woningen gerealiseerd en Dwars door het nieuwe landschap wordt de tankgracht hersteld als vaarwater. Hierdoor worden maar liefst zeven stellingen weer met elkaar verbonden.

Tijdens de herontwikkeling van Dijckerwaal werd geen rekening gehouden met stelling 46 en dreigde deze uit het zicht te verdwijnen. Een gemiste kans. Stichting Stelling 33 heeft daarom net op tijd een interventie voorgesteld aan de Gemeente Westland: een nieuw landschap waarbij in het ontwerp de geschiedenis als leidraad dient en waarbij uitsluitend wordt gewerkt met al beschikbare middelen.

Stelling 46 bezoeken tijdens ‘Open Stelling’? Zie dan onze agenda.

Betonnen Heuvels

Het zand dat tijdens de Tweede Wereldoorlog vrijkwam bij de aanleg van de tankgracht werd gebruikt om bunkers te camoufleren. Hierdoor ontstonden heuvels van wel vijf meter hoog. Na de oorlog werd dit zand weer gebruikt om de gracht te dempen, waardoor de bunkers bloot in het landschap kwamen te liggen. Zo ook bij Stelling 46.

Samen met het ingenieursbureau van de Gemeente Westland werd onderzocht of er met tweeduizend kuub aan lokaal beschikbare grond een verwijzing kon worden gemaakt naar zowel het landschap tijdens als na de oorlog. Voor het ontwerp werd gebruik gemaakt van Duitse hoogtekaarten en Engelse luchtfoto’s uit 1944.

Door een gedeeltelijk herstel van het heuvellandschap is het verleden herkenbaar gemaakt en de kwaliteit van de leefomgeving vergroot. Tijdens de oorlog waren de bunkers volledig aan het zicht onttrokken en in de periode daarna juist dominant aanwezig. Deze interventie toont de maakbaarheid van het landschap.

De werkzaamheden begonnen in 2020 met een bijzondere ontdekking. Onder het maaiveld werd onverwachts een mortierbunker aangetroffen. Deze was verzonken tijdens de graafwerkzaamheden na de oorlog en in de vergetelheid geraakt onder nieuwe glastuinbouw.

Het nieuwe heuvellandschap zou bovenop de bunker komen te liggen. Dit was een unieke kans de bunker uit de put te tillen. Daarom werd de bunker verder uitgegraven en nog dezelfde dag met een 500 tons kraan op zijn oude plek in het nieuwe landschap geplaatst. Nu staat de mortierbunker net als de munitiebunker ‘bloot’ in het nieuwe landschap. Zo kunnen voorbijgangers zelf een voorstelling maken van de ‘betonnen heuvels’ tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Stelling 46 wordt acht keer per jaar opengesteld voor het publiek tijdens ‘Open Stelling’. Op deze dagen vaart tevens een pendeldienst over de oude tankgracht naar Stelling 34. Zie onze agenda voor het reserveren van kaarten. Ook is het mogelijk voor basisscholen om de stelling te bezoeken middels ons scholenprogramma

Wil je iets willen betekenen voor Stelling 46 als vrijwilliger? Adopteer dan samen met ons de stelling.

Stelling 34 maakt onderdeel uit van het project ‘breekbaar landschap‘. Met dit project wil Stichting Stelling 33 met ruimtelijke ingrepen in stellingen de herkenbaarheid van het verhaal in het landschap te vergroten. Zo houden we de geschiedenis levend en bieden kwaliteit en beleefbaarheid aan wat we eerst vergaten of sloopten.

Dit project mede mogelijk wordt gemaakt door de Provincie Zuid Holland, Gemeente Westland en het Hoogheemraadschap van Delfland.